Gia đình là nơi bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống dân tộc và tiếp thu những tinh hoa văn hóa thời đại. Trường học không chỉ là nơi truyền dạy kiến thức, mà còn là nơi gắn kết với gia đình giáo dục nhân cách sống cho học sinh.  

Việt Nam, một quốc gia luôn đề cao đạo đức gia đình và vai trò của gia đình đối với quan hệ xã hội; trong đó, học sinh chính là thước đo phản ánh chất lượng giáo dục đạo đức và lối sống. Hiện nay, đất nước ta đang đẩy mạnh chuyển đổi số, hầu hết các hoạt động đều tương tác trên môi trường công nghệ, đây chính là nguyên nhân tác động không nhỏ đến đạo đức gia đình và đạo đức xã hội.

Nhằm góp phần đẩy mạnh công tác xây dựng gia đình trong tình hình mới, tiến tới xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc và văn minh theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Thư viện thành phố giới thiệu quyển sách “Giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên trong nhà trường và gia đình” do Tăng Bình và Ái Phương hệ thống, được Nhà xuất bản Hồng Đức ấn hành năm 2022.

Với 394 trang, nội dung quyển sách được chia thành bảy phần; trong phần một, tác giả giới thiệu ba chủ trương của Đảng và Nhà nước ta về công tác gia đình: Thứ nhất là Chỉ thị số 06-CT/TW, ngày 24/6/2021 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác xây dựng gia đình trong tình hình mới; thứ hai là Quyết định số 96/QĐ-TTg, ngày 19/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chương trình giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình đến năm 2030; thứ ba là Quyết định số 1724/QĐ-BVHTTDL, ngày 22/7/2022 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Chương trình giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình đến năm 2030.

Sang phần hai, đề cập đến bộ tiêu chí ứng xử trong gia đình theo Quyết định số 224/QĐ-BVHTTDL, ngày 28/01/2022 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, gồm các nội dung như: Ứng xử chung về tôn trọng, bình đẳng, yêu thương, chia sẻ; ứng xử của vợ chồng về chung thủy, nghĩa tình; ứng xử của cha mẹ với con, ông bà với cháu về gương mẫu, yêu thương; ứng xử của con với cha mẹ, cháu với ông bà về hiếu thảo, lễ phép; ứng xử của anh, chị, em về hòa thuận, chia sẻ.

Về quan hệ giữa cha mẹ và con được thể hiện qua các yếu tố: Chế độ hôn nhân và gia đình; tập quán về hôn nhân và gia đình; thành viên gia đình; bảo vệ chế độ hôn nhân và gia đình; nghĩa vụ và quyền của cha mẹ, quyền và nghĩa vụ của con,… Tất cả được nêu cụ thể trong Luật số 52/2014/QH13, ngày 19/6/2014 của Quốc hội ban hành Luật Hôn nhân và Gia đình.

Về bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội đề cập đến: Tổ chức và cá nhân; cán bộ, công chức, viên chức và người lao động; cơ quan nhà nước; các nhà cung cấp dịch vụ mạng xã hội; sinh viên, học sinh, giáo viên. Tất cả được nêu rõ trong Quyết định số 874/QĐ-BTTT, ngày 17/6/2021 của Bộ Thông tin và Truyền thông về việc ban hành Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội.

Về văn hóa công sở đối với cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, người học, cha mẹ người học trong các cơ sở giáo dục có hướng dẫn rõ đối với: Văn hóa công sở của cơ quan Bộ Giáo dục và Đào tạo, bài trí công sở, thực hiện theo Quyết định số 903/QĐ-BGDĐT, ngày 30/3/2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo; quy tắc ứng xử trong cơ sở giáo dục theo Thông tư số 06/2019/TT-BGDĐT, ngày 12/4/2019 của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Về nhiệm vụ và quyền của giáo viên, nhân viên, học sinh trường trung học cơ sở, trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học, thực hiện theo Thông tư số 32/2020/TT-BGDĐT, ngày 15/9/2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Về nhiệm vụ và quyền của giáo viên, nhân viên, học sinh trường tiểu học, thực hiện theo Thông tư số 28/2020/TT-BGDĐT, ngày 04/9/2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo; và mầm non theo Thông tư số 52/2020/TT-BGDĐT, ngày 31/12/2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Tiếp phần ba, các ngày kỷ niệm về gia đình hằng năm như: Ngày Gia đình Việt Nam (28/6) theo Quyết định số 72/2001/QĐ-TTg, ngày 04/5/2001 của Thủ tướng Chính phủ; ngày Quốc tế Gia đình (15/5) do Đại hội đồng Liên Hợp Quốc thống nhất; ngày Quốc tế Hạnh phúc (20/3) do Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki Moon công bố tại Hội nghị Liên Hợp Quốc tháng 6/2012; Tháng hành động quốc gia về phòng chống bạo lực gia đình (Tháng 6) theo Quyết định số 363/QĐ-TTg, ngày 08/3/2016 của Thủ tướng Chính phủ.

Phần thứ tư, đề cập về xây dựng gia đình thực sự là tổ ấm hạnh phúc, trao truyền những giá trị đạo đức, văn hóa tốt đẹp của dân tộc. Nội dung này là những bài viết của lãnh đạo Đảng và Nhà nước ta, các chuyên gia nêu những thành tựu, hạn chế trong quá trình triển khai thực hiện các chủ trương ban hành, cũng như các giải pháp tích cực cần thực hiện trong những giai đoạn tiếp theo.

Phần thứ năm, nêu các vấn đề pháp luật về bảo vệ quyền và trách nhiệm đối với thanh niên, thiếu niên và nhi đồng. Thanh niên được thể hiện trong Luật số 57/2020/QH14, ngày 16/6/2020 của Quốc hội ban hành Luật Thanh niên. Về thiếu niên và nhi đồng được quy định trong Luật số 102/2016/QH13 của Quốc hội ban hành Luật Trẻ em.

Phần thứ sáu, trang bị những kỹ năng sống, học làm người có ích cho học sinh tiểu học, gồm: Kỹ năng giao tiếp, lắng nghe, quản lý thời gian, thuyết trình, tự phục vụ chăm sóc bản thân, sinh tồn, làm việc nhóm; dạy cho trẻ biết lắng nghe, hiểu phong tục tập quán, tính tự lập, biết xin lỗi và tự tin. Đối với học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông cần có những kỹ năng: Giao tiếp, nhận thức, kiên định, từ chối, quyết định, hợp tác, lắng nghe, kiểm soát cảm xúc bản thân, lựa chọn nghề nghiệp, thuyết trình trước đám đông.

Phần thứ bảy, phần cuối cùng của quyển sách tác giả đề cập đến công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thanh niên, thiếu niên, nhi đồng phải bắt nguồn từ hình thức giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình; đặc biệt là phải vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục thiếu niên và nhi đồng.

Nội dung quyển sách là tập hợp những văn bản quy phạm pháp luật được tác giả hệ thống rất rõ ràng, cụ thể thông qua hai yếu tố là đạo đức và lối sống, hai đối tượng là học sinh và sinh viên, trong hai môi trường là nhà trường và gia đình.

           Quyển sách là tài liệu nghiên cứu hữu ích cho các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể tuyên truyền, xây dựng chương trình, kế hoạch triển khai các hoạt động chuyên môn hoặc liên quan.

          Sách hiện được phục vụ tại Thư viện thành phố. Rất hân hạnh phục vụ quý độc giả!